Η εξάντληση της φοροδοτικής ικανότητας των φορολογουμένων και η δυσκολία αντιμετώπισης της καθημερινότητας αναγκάζουν ολοένα και περισσότερους πολίτες να αποποιούνται κληρονομιές, κυρίως όταν αυτές σχετίζονται με ακίνητα, διαπιστώνει το ρεπορτάζ του δημοσιογράφου κ. Προκόπη Χατζηνικολάου στην εφημερίδα  ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Πλέον, όπως αναφέρουν νομικοί, έχουμε ξεφύγει από την αποποίηση κληρονομιών λόγω χρεών του κληροδότη και παγιώνεται μία κατάσταση αποποιήσεων ακινήτων για να ξεφύγουν οι κληρονόμοι από τον ΕΝΦΙΑ, το φόρο κληρονομιάς, τα τεκμήρια και τη συντήρησή τους.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, το 2017 οι αποποιήσεις έφθασαν τις 130.000 (οριστικά στοιχεία θα εκδοθούν το προσεχές διάστημα αναφέρουν κύκλοι του υπουργείου Δικαιοσύνης).

Το νούμερο αυτό είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό, καθώς είναι περίπου τριπλάσιο συγκριτικά με τις αποποιήσεις του 2016 (54.422) και αυξημένο κατά 333% συγκριτικά με το 2013. Ετσι, το Δημόσιο γίνεται ο μεγαλύτερος κληρονόμος μιας περιουσίας που δεν μπορεί να αξιοποιηθεί. Και αυτό καθώς είναι άγνωστο το τι γίνονται τα ακίνητα αυτά, καθώς τα προγράμματα πλειστηριασμών του Δημοσίου είναι περιορισμένα. Για παράδειγμα, το διάστημα αυτό έχουν αναγγελθεί προγράμματα πλειστηριασμών για 3 ακίνητα, ενώ το προηγούμενο 15νθήμερο είχαν βγει στον πλειστηριασμό 15 ακίνητα (είχαν κηρυχθεί άγονοι). Οπως επίσης άγνωστο είναι το απόθεμα των ακινήτων που έχει περιέλθει στο Δημόσιο από κατασχέσεις ή εκχωρήσεις ακινήτων. Το μόνο βέβαιο είναι πως πρόκειται για ακίνητα που απαξιώνονται σε καθημερινή βάση, γεγονός που καθιστά όλο και δυσκολότερη την εύρεση αγοραστών στο μέλλον.

Αυτό, όμως, που δείχνει την οικονομική ανέχεια είναι οι αποποιήσεις κληρονομιών και οι εκχωρήσεις ακινήτων προκειμένου να πληρωθούν οφειλές προς το Δημόσιο. Χιλιάδες φορολογούμενοι δεν μπορούν να πληρώσουν τον φόρο κληρονομιάς, ενώ άλλοι που αδυνατούν να ενταχθούν στη ρύθμιση των 12 δόσεων για την πληρωμή των οφειλών τους αναγκάζονται να εκχωρούν τα σπίτια τους.

Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, οι φόροι και οι οφειλές που καλούνται να πληρώσουν οι φορολογούμενοι υπερβαίνουν ακόμη και την αξία της περιουσίας που κληρονομούν. Για τον λόγο αυτό, επιλέγουν να την αφήσουν στο κράτος προκειμένου να μην κληρονομήσουν μαζί με την περιουσία τα χρέη των συγγενών τους αλλά και να μη βρεθούν αντιμέτωποι με φόρους που αδυνατούν να πληρώσουν για ακίνητα, τα οποία δύσκολα θα μπορέσουν να πωλήσουν.

Η διαδικασία

Η αποποίηση (αλλά και αποδοχή), από νομική άποψη, είναι μονομερής δικαιοπραξία αμετάκλητη και γίνεται στον γραμματέα του δικαστηρίου της κληρονομιάς. Μπορεί, όμως, να ακυρωθεί συνεπεία πλάνης, απάτης, απειλής. Δικαίωμα αποποίησης έχει κάθε κληρονόμος, είτε εκ διαθήκης είτε εξ αδιαθέτου. Μόνο το Δημόσιο δεν μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά, η οποία περιέρχεται σ’ αυτό. Η αποποίηση γίνεται με δήλωση στη γραμματεία του δικαστηρίου της κληρονομιάς, που είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου κατοικούσε ή διέμενε ο κληρονομούμενος.

Η προθεσμία προς αποποίηση είναι τετράμηνη και αρχίζει:

1. Από τον θάνατο του κληρονομούμενου (όταν δεν υπάρχει διαθήκη).

2. Από τη δημοσίευση της διαθήκης.

Εάν ο κληρονομούμενος είχε την κατοικία του στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος διέμενε στο εξωτερικό, τότε η προθεσμία για την αποποίηση είναι ένα έτος.

Η αποδοχή και η αποποίηση κληρονομιάς δεν μπορούν να γίνουν μερικώς, διαφορετικά είναι άκυρη.

Υπενθυμίζεται ότι η τάση της νέας γενιάς των κληρονόμων να αποποιούνται περιουσίες με ακίνητα από γονείς και άλλους συγγενείς επισημάνθηκε προ ετών με την επονομασία "Κίνημα Δεν Κληρονομώ", από τον Πρόεδρο της ΠΟΜΙΔΑ κ. Στράτο Παραδιά ο οποίος προειδοποίησε εγκαίρως για τις σημαντικές κοινωνικές, φορολογικές και περιβαλλοντικές συνέπειες του φαινομένου αυτού, κύρια αιτία του οποίου είναι  η πέραν πάσης λογικής φορολόγηση της ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας.    

Δείτε το θέμα στην ιστοσελίδα της "Καθημερινής"