Βλ. το πλήρες επεξηγηματικό εικονογράφημα

Σε πραγματική Οδύσσεια μπαίνουν οι ιδιοκτήτες κτιρίων σε όλη την Ευρώπη, εξ αιτίας της επερχόμενης αναγκαστικής ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων τους. Το κόστος των σχετικών εργασιών αλλά και των απαιτούμενων υλικών είναι τεράστιο, και αυξάνεται συνέχεια, η ουσιαστική βοήθεια από τα κράτη μέλη είναι υποτυπώδης και προσχηματική, ενώ οι συνέπειες σε βάρος όσων ιδιοκτητών δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν εγκαίρως θα είναι καταλυτικές για την αξία και διαχειρισιμότητα της περιουσίας τους...

Συγκεκριμένα το Συμβούλιο κατέληξε στις 25.10.2022  σε συμφωνία (γενική προσέγγιση) σχετικά με πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Κύριοι στόχοι της αναθεώρησης είναι όλα τα νέα κτίρια να έχουν μηδενικές εκπομπές έως το 2030 και τα υφιστάμενα κτίρια να μετατραπούν σε κτίρια μηδενικών εκπομπών έως το 2050.

"Ο κτιριακός τομέας έχει κομβική σημασία για την επίτευξη των ενεργειακών και κλιματικών στόχων της ΕΕ για το 2030 και το 2050. Πέραν αυτού όμως, η συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα θα βοηθήσει τους πολίτες να επιτύχουν σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας. Τα καλύτερα και ενεργειακά αποδοτικότερα κτίρια θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών, μειώνοντας παράλληλα τους λογαριασμούς ενέργειας και μετριάζοντας την ενεργειακή φτώχεια", δήλωσε ο Jozef Síkela, Υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου της Τσεχίας

Όσον αφορά τα νέα κτίρια, το Συμβούλιο συμφώνησε ότι:

• από το 2028, τα νέα κτίρια που ανήκουν σε δημόσιους φορείς θα είναι κτίρια μηδενικών εκπομπών
• από το 2030 όλα τα νέα κτίρια θα είναι κτίρια μηδενικών εκπομπών

Εξαιρέσεις θα είναι δυνατές για ορισμένα κτίρια, συμπεριλαμβανομένων ιστορικών κτιρίων, χώρων λατρείας και κτιρίων που χρησιμοποιούνται για αμυντικούς σκοπούς.

Για τα υφιστάμενα κτίρια, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να θεσπίσουν ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης τα οποία θα αντιστοιχούν στην ανώτατη ποσότητα της πρωτογενούς ενέργειας που τα κτίρια μπορούν να χρησιμοποιούν ανά m2 ετησίως. Σκοπός είναι η προώθηση ανακαινίσεων και η σταδιακή κατάργηση των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις, καθώς και η συνεχής βελτίωση του εθνικού κτιριακού δυναμικού.

Για τα υφιστάμενα μη οικιστικά κτίρια, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να καθορίσουν όρια μέγιστης ενεργειακής απόδοσης, με βάση τη χρήση πρωτογενούς ενέργειας. Το πρώτο όριο θα χαράξει μια γραμμή κάτω από τη χρήση πρωτογενούς ενέργειας του 15 % των μη οικιστικών κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις σε ένα κράτος μέλος. Το δεύτερο όριο θα καθοριστεί κάτω από το 25 %.

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι όλα τα μη οικιστικά κτίρια θα βρίσκονται κάτω από το όριο του 15 % μέχρι το 2030 και κάτω από το όριο του 25 % μέχρι το 2034.

Τα κατώτατα όρια θα καθοριστούν με βάση την ενεργειακή χρήση του εθνικού κτιριακού δυναμικού την 1η Ιανουαρίου 2020 και μπορούν να διαφοροποιούνται μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών κτιρίων.

Για τα υφιστάμενα οικιστικά κτίρια, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να καθορίσουν ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης που θα βασίζονται σε μια εθνική πορεία σύμφωνα με τη σταδιακή ανακαίνιση του κτιριακού δυναμικού τους για τη μετατροπή του σε κτιριακό δυναμικό μηδενικών εκπομπών έως το 2050, όπως περιγράφεται στα οικεία εθνικά σχέδια ανακαίνισης κτιρίων.

Η εθνική πορεία θα αντιστοιχεί στη μείωση της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας σε ολόκληρο το οικιστικό κτιριακό δυναμικό κατά την περίοδο 2025-2050 με δύο σημεία ελέγχου για να παρακολουθούνται τα επιτεύγματα των κρατών μελών. Έτσι διασφαλίζεται ότι η μέση χρήση πρωτογενούς ενέργειας από το σύνολο του οικιστικού κτιριακού δυναμικού είναι τουλάχιστον ισοδύναμη με:

• έως το 2033, το επίπεδο κατηγορίας ενεργειακής απόδοσης D
• έως το 2040, εθνικά καθορισμένη αξία που προκύπτει από τη σταδιακή μείωση της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας από το 2033 έως το 2050, σύμφωνα με τη μετατροπή του οικιστικού κτιριακού δυναμικού σε κτιριακό δυναμικό μηδενικών εκπομπών.

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να προστεθεί μια νέα κατηγορία «Α0» στα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης που θα αντιστοιχεί σε κτίρια μηδενικών εκπομπών. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα μπορούν να προσθέσουν μια νέα κατηγορία «A+» που θα αντιστοιχεί σε κτίρια τα οποία, εκτός του ότι είναι κτίρια μηδενικών εκπομπών, συνεισφέρουν επιτόπια ανανεώσιμη ενέργεια στο δίκτυο ενέργειας. Η πιστοποίηση ενεργειακής απόδοσης για τα κτίρια, την οποία προέβλεπε προηγουμένως η οδηγία, κατατάσσει τα κτίρια σε κλίμακα από το Α (καλύτερες επιδόσεις) έως το G (χειρότερες επιδόσεις) με βάση την ενεργειακή τους απόδοση.

Ηλιακή ενέργεια στα κτίρια

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να καθορίσουν απαιτήσεις που να διασφαλίζουν ότι όλα τα νέα κτίρια σχεδιάζονται έτσι ώστε να βελτιστοποιούν το δυναμικό παραγωγής ηλιακής ενέργειας. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να αναπτύξουν κατάλληλες εγκαταστάσεις ηλιακής ενέργειας:

• έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026, σε όλα τα νέα δημόσια και μη οικιστικά κτίρια με ωφέλιμη επιφάνεια άνω των 250 m²·
• έως τις 31 Δεκεμβρίου 2027, σε όλα τα υφιστάμενα δημόσια και μη οικιστικά κτίρια που υποβάλλονται σε μεγάλης κλίμακας ή ριζική ανακαίνιση, με ωφέλιμη επιφάνεια άνω των 400 m²· και
• έως τις 31 Δεκεμβρίου 2029, σε όλα τα νέα οικιστικά κτίρια.

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν σχετικά με απαιτήσεις ώστε να είναι διαθέσιμες υποδομές βιώσιμης κινητικότητας, όπως σημεία φόρτισης για ηλεκτρικά αυτοκίνητα και ποδήλατα εντός των κτιρίων ή κοντά σε αυτά, καλωδίωση για την πρόβλεψη μελλοντικών υποδομών και χώρους στάθμευσης ποδηλάτων. Θέσπισαν επίσης προαιρετικά διαβατήρια ανακαίνισης κτιρίων.

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να δημοσιεύσουν εθνικά σχέδια ανακαίνισης κτιρίων που θα περιλαμβάνουν χάρτη πορείας με εθνικούς στόχους για το 2030, το 2040 και το 2050 όσον αφορά το ετήσιο ποσοστό ενεργειακής ανακαίνισης, την κατανάλωση πρωτογενούς και τελικής ενέργειας του εθνικού κτιριακού δυναμικού και τις μειώσεις των λειτουργικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Τα πρώτα σχέδια θα δημοσιευθούν έως τις 30 Ιουνίου 2026 και στη συνέχεια θα δημοσιεύονται ανά πενταετία.

Ιστορικό και επόμενα βήματα

Η συμφωνία προετοιμάζει το έδαφος για την έναρξη διαπραγματεύσεων του Συμβουλίου με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Μόλις επιτευχθεί πολιτική συμφωνία μεταξύ των δύο θεσμικών οργάνων, το τελικό κείμενο θα εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο.

Στις 15 Δεκεμβρίου 2021 η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Η πρόταση αυτή εντάσσεται στη δέσμη «Προσαρμογή στον στόχο του 55%» ​(Fit for 55​) που έχει ως στόχο να τεθεί η ΕΕ σε πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.

Η πρόταση έχει ιδιαίτερη βαρύτητα διότι τα κτίρια ευθύνονται, σε ενωσιακή κλίμακα, για το 40 % της κατανάλωσης ενέργειας και το 36 % των άμεσων και έμμεσων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που συνδέονται με την ενέργεια. Συνιστά επίσης ένα από τα αναγκαία μέσα για την υλοποίηση της «στρατηγικής για το κύμα ανακαινίσεων» που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2020 με συγκεκριμένα μέτρα ρύθμισης, χρηματοδότησης και υλοποίησης που αποσκοπούν τουλάχιστον στον διπλασιασμό του ετήσιου ποσοστού ενεργειακής ανακαίνισης των κτιρίων έως το 2030 και στην προώθηση ριζικών ανακαινίσεων.

Η υφιστάμενη οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, η οποία αναθεωρήθηκε για τελευταία φορά το 2018, καθορίζει ελάχιστες απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση των νέων και των υφιστάμενων κτιρίων που ανακαινίζονται. Καθορίζει μεθοδολογία για τον υπολογισμό της συνολικής ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και εισάγει πιστοποίηση ενεργειακής απόδοσης για τα κτίρια.

• Γενική προσέγγιση σχετικά με την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων
• Γενική προσέγγιση σχετικά με την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (διορθωτικό - δεν αφορά το ελληνικό κείμενο)
• Δέσμη Fit for 55 (γενικές πληροφορίες)

Επισκεφθείτε τη σελίδα της συνεδρίασης

Αλλοι θεματικοί τομείς:

• Κλιματική ουδετερότητα
• Περιβάλλον
• Ενέργεια